Zijn bananen
energierijk en dus dikmakers?
Alles over de banaan
Na het lezen van dit artikel zul je een banaan met
andere ogen bekijken. Het is inderdaad zo dat de banaan (de zoete banaan zoals
wij die kennen) een zeer interessant voedingsmiddel is en voordelige
eigenschappen heeft die niet altijd bekend zijn bij een breed publiek. De
banaan is, na rijst, maïs en tarwe het belangrijkste voedingsgewas ter wereld.
Allereerst hebben bananen een laag gehalte aan
natrium, maar een hoog gehalte aan kalium en zetmeel. Kleinere
hoeveelheden calcium, koper, jodium, ijzer, fosfor en zink zijn ook aanwezig,
evenals vitamine C (10 mg/100 g), vitamine A en enkele B-vitamines.
Zetmeel
Het hoge gehalte aan zetmeel brengt met zich mee dat bananen als
calorierijk worden beschouwd. Dit moet worden genuanceerd. De calorie-inhoud
van een banaan is ongeveer 100 kcal/100g en, als je weet dat een banaan tussen
de 100 à 200 gram weegt, kun je snel even berekenen wat dit calorisch betekent.
Het zetmeel in bananen is van vrij speciale aard: het kan namelijk (vooral als
de banaan jong en halfrijp is) moeilijk worden afgebroken in de maag en in de
dunne darm en komt praktisch onaangetast in de dikke darm terecht. Men spreekt
van ‘resistent zetmeel’.
Constipatie
In die zin brengt het geen extra calorieën aan en wordt het beschouwd als
voedingsvezel. Het veroorzaakt dan ook een bulking effect (vergroten van de
darmmassa) en is interessant voor het bestrijden van constipatie.
Dit resistent zetmeel wordt in de dikke darm verder
afgebroken door de daar aanwezige bacteriën en geeft aanleiding tot
korteketenvetzuren, die een antikankereffect hebben, met name ten aanzien van darmkanker. De verzuring van de
dikke darm heeft ook tot gevolg dat de mineralen (bijvoorbeeld calcium) en
sporenelementen beter worden opgenomen en dat de eiwitafbraak wordt afgeremd,
zodat minder ammoniak en andere kwalijk ruikende stoffen intestinaal worden
gevormd.
Overigens zijn onrijpe bananen ook op andere vlakken nog zo slecht niet in sommige tropische landen eet men onrijpe bananen als medicijn voor darmklachten, vooral diarree bij kinderen. Veel rauwe bananen bevatten de stof leucocyanidine, een favonoïde dat de groei van slijmvliescellen stimuleert en zo maag en darmen beschermt tegen onder meer maagzweren en letsels die het gevolg zijn van bepaalde geneesmiddelen, bijvoorbeeld aspirine.
Overigens zijn onrijpe bananen ook op andere vlakken nog zo slecht niet in sommige tropische landen eet men onrijpe bananen als medicijn voor darmklachten, vooral diarree bij kinderen. Veel rauwe bananen bevatten de stof leucocyanidine, een favonoïde dat de groei van slijmvliescellen stimuleert en zo maag en darmen beschermt tegen onder meer maagzweren en letsels die het gevolg zijn van bepaalde geneesmiddelen, bijvoorbeeld aspirine.
Glutenintolerantie
Bananen zijn ook interessante voedingsmiddelen voor kinderen met coeliakie (of glutenintolerantie). De aanwezigheid van moeilijk verteerbaar zetmeel
heeft de banaan overigens gemeen met rauwe aardappels: het is bekend dat het
zetmeel van rauwe aardappels nauwelijks wordt afgebroken in de dunne darm en
veeleer als voedingsvezel in de dikke darm terechtkomt.
Wanneer een aardappel wordt gekookt wordt het zetmeel afgebroken in de maag en in de dunne darm. Naarmate een banaan rijper wordt neemt de hoeveelheid vrije suiker toe en de hoeveelheid ‘resistent zetmeel’ af. Het suikergehalte kan daarbij stijgen van 1 tot meer dan 20%, het overgrote gedeelte hiervan is sucrose (65%), gevolgd door glucose (20%) en fructose (15%).
Een rijpe banaan is dus veel calorierijker dan een groene of halfrijpe banaan. Sporters of mensen die zware inspanningen leveren zijn dus beter af met rijpe dan met half-rijpe bananen. De aanwezigheid van vrij grote hoeveelheden kalium (440 mg/100g) is voordelig voor het regelen van de bloeddruk. Zoals bekend doet natrium (zout) in de meeste gevallen de bloeddruk stijgen, kalium heeft het omgekeerde effect.
Gedroogde abrikozen en rozijnen bevatten nog meer kalium! Een andere positieve eigenschap van bananen is dat ze kleine hoeveelheden van het hormoon melatonine bevatten. Melatonine is een hormoon dat door de hersenen (de epifyse) wordt afgescheiden en onze biologische klok (waak-slaapritme) regelt. Naarmate we ouder worden daalt onze productie van melatonine met als gevolg dat o.m. het slaapritme kan worden verstoord.
Wanneer een aardappel wordt gekookt wordt het zetmeel afgebroken in de maag en in de dunne darm. Naarmate een banaan rijper wordt neemt de hoeveelheid vrije suiker toe en de hoeveelheid ‘resistent zetmeel’ af. Het suikergehalte kan daarbij stijgen van 1 tot meer dan 20%, het overgrote gedeelte hiervan is sucrose (65%), gevolgd door glucose (20%) en fructose (15%).
Een rijpe banaan is dus veel calorierijker dan een groene of halfrijpe banaan. Sporters of mensen die zware inspanningen leveren zijn dus beter af met rijpe dan met half-rijpe bananen. De aanwezigheid van vrij grote hoeveelheden kalium (440 mg/100g) is voordelig voor het regelen van de bloeddruk. Zoals bekend doet natrium (zout) in de meeste gevallen de bloeddruk stijgen, kalium heeft het omgekeerde effect.
Gedroogde abrikozen en rozijnen bevatten nog meer kalium! Een andere positieve eigenschap van bananen is dat ze kleine hoeveelheden van het hormoon melatonine bevatten. Melatonine is een hormoon dat door de hersenen (de epifyse) wordt afgescheiden en onze biologische klok (waak-slaapritme) regelt. Naarmate we ouder worden daalt onze productie van melatonine met als gevolg dat o.m. het slaapritme kan worden verstoord.
Slaapstoornissen
De Amerikaanse onderzoeker en wereldexpert op dat vlak, dr. Russel J.
Reiter, raadt aan om een 'melatonine-vriendelijke' levenswijze erop na te
houden. Zo stelt hij voor om ’s avonds levensmiddelen te consumeren die melatonine bevatten. Dit zijn haver, maïs, kersen, tomaten, maar ook bananen. Mensen
met slaapstoornissen kunnen dus eens proberen om als avondmaal een in stukjes
gesneden banaan te eten samen met een bord (havermout)pap. Stamt uit
‘grootmoeders tijd’ niet de gewoonte om een bord havermoutpap te nuttigen als
avondmaal?
Haver is de rijkste bron van melatonine en inmiddels
is ook geweten dat zuivelproducten (melk bijvoorbeeld) eiwitten of stukjes
eiwitten (peptiden) bevatten die een slaapbevorderend effect hebben. Maar
hierover later meer. Het is echter niet allemaal koek en ei met bananen. In een
aantal zeldzame gevallen kunnen mensen allergisch reageren op de consumptie van
bananen (men schat 1 à 2 personen op duizend). De oorzaak kan tweeërlei zijn.
In een aantal gevallen is de allergische reactie te
wijten aan de aanwezigheid van een reeks biogene aminen (o.a. tyramine) die
voorkomen in bananen. Een verhoging van de bloeddruk kan ontstaan door
samentrekking van de bloedvaten doordat de biogene aminen niet snel genoeg
worden afgebroken in het lichaam. Indien u dit effect merkt, raadpleeg dan
uiteraard uw arts.
Kruisallergie
Een andere reden kan zijn de aanwezigheid van specifeke eiwitten in bananen
die ook voorkomen in latex (natuurrubber). Vandaar dat men in een aantal
gevallen vaststelt dat mensen, die allergisch zijn voor natuurrubber, ook
allergisch reageren wanneer zij bananen eten. Men spreekt in dit geval van een
kruisallergie, een fenomeen dat veel voorkomt in de natuur.
A propos, het bruin verkleuren van bananen is géén
rottingsproces maar een natuurlijke enzymatische reactie. Hierbij ontstaan geen
schadelijke producten. Het bruin is zelfs nog eetbaar. Bewaar bananen ook niet
in de koelkast, maar in de kelder.
En als extraatje: de specifeke geur van bananen wordt
veroorzaakt door praktisch één stof namelijk isopentylacetaat, die men
synthetisch gemakkelijk kan namaken en gebruiken als aroma- en smaakcomponent.
Een chocoladevulling ‘met bananen’ heeft dus vrijwel niets te maken met bananen
zelf.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
Opmerking: Alleen leden van deze blog kunnen een reactie posten.